Моя  мама Бондарева  Евгения  Васильевна была  узницей  лагеря  в  Озаричах.   C ней  были  родственники  и  двое  детей. Она  рассказывала много  страшных  эпизодов, которые  происходили  с ней. Один  из  них я постаралась  описать  от  имени  женщины Аксиньи.
А  лес  шумеў..
Сосны  шумелі  над  галавой  неяк  зусім  мірна. Ветрык гуляў  паміж  іх  верхавінамі, а  калі  заплюшчыць  вочы,  дык  здавалася   і   вайны  няма, сядзяць  яны дома,  трэба  толькі  затапіць  грубачку і  будзе цепла. Але  ж   не,  вакол  лес  і  калючая  провалака.  І  прыгналі  іх    фашысты  сюды   пад Азарычы невядома   дзеля  чаго. Толькі  і  чуваць ненавісная  гаворка  ды  брэх сабак. 
Холад   прабіраў  да  касцей.  І    сасновыя  лапкі  на  якіх  сядзела  Аксіння не  дапамагалі. На  выцягнутых  яе  нагах  ляжала скруціўшыся Кацька.  А  маленькая  Майка  прыхінулася  да  грудзей  і  нешта  мармытала.  Ужо  некалькі  дзен  яна нібы  не  разумела - хто  побач  і  што    хоча ад  яе Аксіння, а  Кацька  ўсе  дапытвалася - мама, чаму  яна  не гуляе  са мной.  Да  якой  гульні  было  тут,  калі  ежа  скончылася, а  вада  што  бегла  з  пад  калючай  провалакі  была  бруднай і нейкай   гаркаватай.  Але  і  свякруха  і  маці  Аксінні настойвалі каб   давалі  яе  дзецям,  бо  і  яе  было  мала.     Што    будзе  ніхто  не  ведаў.  Ці  пагоняць  іх  далей,  ці  тут,  у  гэтым  лесе  і  знойдуць  яны  свае  прыстанішча.   Сэрца  аблівалася  крывею,  гледзячы  на   малых  дзяцей. А  іх  было  тут  шмат.
Аксіння  любіла  дзяцей. Да вайны  вечарамі  гудзела  вуліца  ад  дзіцячых   галасоў.   Аксінні  здавалася,  што  яе  дзяўчаткі  самыя  прыгожыя.  Кацька  чарнявая, ўся  ў  бабулю.   Таму  і  назвалі  Кацярынай. Такая ж    рухавая  і дасціпная.  А  Мая павольная  і  разважлівая,  як  дзед  Васіль.   Спачатку  падумае  потым  скажа. Нарадзілася  ў  маі  вось  і  назвалі  так. Больш  за  ўсе  любілі  яны  гуляць  за  домам  на  выгані.  А  калі  ішоў  з  работы  Іван  дык  наперагонкі  беглі  да  яго. Потым  ен,  стомнены,   але шчаслівы, нес  іх  дамоў.  Вячэралі  на  верандзе  новай  хаты. Дзяўчаткі  шчабяталі  нешта,  а  Іван  расказваў аб  рабоце.   Ці ж  думалася  тады...  І хата  згарэла ...
Майка зноў  прамармытала  нешта.  Дзесьці  забрахалі  сабакі,  Іх  тут  хапала  і  зленныя .  У     весцы  такіх  і не было. Злосна  рыкалі  яны  на людзей і  не  ўпускалі   моманту  каб не  хватануць  каго.
Калі  прыгналі    сюды,  жыхары  іх  вескі  дзвінуліся ў сярэдзіну,  далей  ад  гэтых  твараў.  А потым  наогул  перабраліся  бдіжэй  да  провалакі,  якой  быў  абнесены  ўвесь  лагер. Здавалася тут было  вышэй  і  не  так  мокра. Хоць мокра    было   усюды. Раскіслы  снег быў  брудны , але  нічога  не заставалася... Людзей  сагналі  сюды    з  розных  весак  і  іх  сямья  стараліся  трымацца  разам.    
Трэба  было  трохі    пахадзіць,  бо  зусім  ног  ужо  не  адчувала,  але  так  не хацелася  кранаць  дзяўчатак. У  душы  зноў  заныла, што  ж  з  імі  будзе? І  кожны  раз  пры  такой думцы падступаў  адчай  ад  таго,  што  нічога нельга  зрабіць. Вунь  Агапа  паспрабавала, і  чым  усе  скончылася...  Агапу  застрэлілі  на  месцы   нават  пахаваць  не  было як. Аксіння  заплюшчыла  вочы,     раптам  ей  пачулася,  што  нехта  паклікаў.
"Так,  ад  голаду  і  не тое будзе. " -  падумала  жанчына. Трэба  ўстаць.  Зрабіўшы  намаганне, яна  паклала  дзяўчат  на  лапкі, прыхінула да  свякрухі,   неяк  устала.
Цямнела. Пражэктар  на  вышцы слізкануй  па  тэрыторыі і  зноў  патух. Праз некаторы  час  зноў  ей  здалося  што  нехта кліча. Яна   пільней  угледзелася.  З  той  стараны,  каля    сасны,  што была  бліжэй  за  ўсіх  да  провалакі, нехта ляжаў  ці  поўз. "
Здалося,  бо   казалі  там  толькі  міны  -  зноў  падумала  Аксіння...
Не, сапраўды  нешта  шавяльнулася,    толькі  прама  на зямлі. І  знікла, нібы  ў яму ўпала. А  казалі  старыя ,  што  гэтая  старана  самая  спакойная,   спалохалася Аксіння.  Толькі  б  не  сабакі.  Загрызуць.  Дзяўчаткі   недалека. Раптам  як  з  пад  зямлі  паказалася  постаць  чалавека,   быў  гэта  немец,  але  без  сабакі.  Дзякуй  богу.  Зараз біць  будзе. Ці ж  першы  раз.   У  душы  Аксінні  ўскалыхнулася  ўся  злосць,  уся  ненавісць да  гэтых   катаў,  што  прыйшлі  сюды  на  іх  землю  і парушылі   ўсе  жыцце.  Цяпер   невядома  дзе  Іван,  а  яны  вось  тут.  Раптам  немец  загаварыў  на  русскай  мове. ..
-  "  Не бойся, я  свой ..."
-Ага,-  падумалася, - гаварыць  навучыўся   на  нашай  мове.  Адчула  такую  ненавісць, што  каб   што ў  руках было,.  убіла  б.  Тольк дзе  сілы  ўзяць.
"Не  бойся  я  свой,    я  разведчык..."
-  Ага,  разведчык ,  ведаем  мы  такіх  разведчыкаў", але прамаўчала.
Ен  пачаў  распытваць колькі іх  у гэтай  старане  лагера, з  якой яна вескі і дзе  мужык. Аксіння  не  ведала  што  і  думаць,  але адчай, злосць што  накапіліся  за  гэты  час  прыдалі  сілы:
-  На  фронце  мой  мужык,  бье  вас  гадаў  і  хутка  ўсіх  перабье  і  прідзе  за  мной  і  маімі  дачушкамі.  І  цябе  таксама  прыбье .  І  слезы  самі  пабеглі  з  вачэй...
-    Жанчына,  не бойся,   я  рады,  калі  ўсе  такія  як  ты.
-  Перадай  усім  сваім каб трымаліся,     мы   вас   выратуем.  Я  толькі  разведка,  але  хутка  мы  прыдзем, а  гэта табе...за  тое, што  ты  такая  смелая.....-  ен  пачаў  аддаляцца  і знік.
Аксінні  падалося  што гэта  быў  прывід. Яна  так  і  сядзела  на зямлі.  Толькі  ў  руках  была  невялікі кусок  хлеба.  А значыць  не  прывід. Трэба  хутчэй  усім  сказаць.  Аксіння  пайшла  да  сваіх.  Дзяўчаты  былі  на  месцы. Яна  паспрабавала  ўкласці ў рот ім  па  кусочку .   Каця  пражавала,  а  Мая  не  адрэгавала.    Свякруха  і  маці выслухалі яе  расказ і  не  ведалі,  верыць  ці  не...  Пайшлі  расказаць сяльчанам.  Можа  і  сапраўды есць надзея, толькі  як дачакацца..
Наступіла  ноч.  Халодная, галодная   Ці  адна  яна  такая  была.  А  пад раніцу Мая  перастала дыхаць  і хлеб  не  дапамог.   Старыя, дачакаўшыся  досвітку,  укруцілі яе  ў  лахмоцце  і  падвесілі  на  дрэва, каб  не  парвалі  сабакі.  Ямку  не было  чым  выкапаць. Усе  людзі,  што  паміралі,  проста  ляжалі  на  зямлі...  Аксіння  нібы  скамянела. Здавалася замест  сэрца цяпер  ільдінка. Сядзела і   прыціскала да  сябе  Кацьку.
І  сапраўды  праз  некалькі дзен   іх  вызвалілі.
Прыйшлі  нашы  і  пачалі  выводзіць,  вывозіць  людзей. Тых хто  не  мог  ісці  неслі  на  насілках. Казалі,  што  павязуць у  шпіталь,  лячыць.У  лагеры  панаваў ціф.  Аксіння   не хацела ісці, пакінуць  дачку.  Пашанцавала. Яе   знайшоў  той  самы  разведчык. Толькі цяпер  ен  быў  у  русскай  форме.  Дапамог  пахаваць  дачушку.  Тут  ужо хадзілі  нашы  салдаты,  збіралі памерлых.   Іх  было  многа. Казалі,  што   фашысты  воду  атравілі.  Людзі  ішлі да  выхаду з  лагера хто  як мог,  а  некаторыя  паўзлі  на  каленцах.  Аксіння  несла  Кацю  за плячыма, павольна  аддаляючыся  ад  гэтага  страшэннага   месца.  Побач  чуць  перасоўваючы  ногі паузлі  старыя.  За  варотамі  прыпыніліся.  Аксіння  азірнулася.
А  лес шумеў...  Сосны  спявалі   сваю  адвечную  песню. І  Аксінні    здавалася,  што  гэта  пахавальная  песня  па  яе  дачушцы і  тых,   хто  застаўся  там, у лесе, на  месцы  лагера.